Przepisy z zakresu prawa pracy, w przypadku zaistnienia określonych okoliczności, przyznają pracownikom lub członkom ich rodzin odprawy pieniężne. Odprawy te nie zależą od dobrej woli pracodawcy, a są należne po spełnieniu ustawowych przesłanek. Do takich odpraw zaliczają się odprawy emerytalno-rentowe, ekonomiczne i pośmiertne.
Pracownikowi spełniającemu warunki uprawniające do renty z tytułu niezdolności do pracy lub emerytury, którego stosunek pracy ustał w związku z przejściem na rentę lub emeryturę, przysługuje odprawa pieniężna w wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia. Reguluje to art. 921 § 1 Kodeksu pracy. Wskazane przesłanki muszą być spełnione łącznie. Pracownik, który raz otrzymał odprawę emerytalno-rentową, nie może ponownie nabyć do niej prawa.
Odprawa emerytalna powinna być wypłacona w dniu ustania zatrudnienia (por. wyrok SN z dnia 9 kwietnia 1998 r., sygn. akt I PKN 508/97).
Inaczej wygląda kwestia wypłaty odprawy rentowej. Do jej wypłaty konieczna jest decyzja ZUS, gdyż pracodawca nie decyduje o przyznaniu pracownikowi renty. Dopiero po przyznaniu renty przez ZUS pracownik nabywa prawo do odprawy i pracodawca może ją wypłacić (o ile rozwiązano umowę o pracę i wystąpił związek między tym faktem a przyznaniem renty).
