7 rzeczy, których nie wiedzieliśmy tydzień temu

Poniedziałek, 27 października 2025 r.

Kasper Kalinowski
dziennikarz działu Nauka, Zdrowie i Klimat

Limit ludzkiego metabolizmu, pierwszy elektroniczny implant oka, nieoczekiwane korzyści ze szczepionek mRNA przeciw COVID-19 w leczeniu nowotworów czy wpływ nierówności społecznych na rozwój mózgu dzieci. Zapraszam na przegląd najciekawszych odkryć naukowych mijającego tygodnia.

1.

Ekstremalna aktywność fizyczna i metabolizm. Naukowcy znaleźli jego limit
Sufit metaboliczny rzeczywiście istnieje. Zderzają się z nim nawet najwytrzymalsi ze wszystkich najwytrzymalszych, czyli biegacze ultramaratonów. Aby sprawdzić, gdzie się znajduje, naukowcy przeprowadzili trwającą aż rok analizę metabolizmu 14 sportowców uprawiających dyscypliny wydolnościowo-wytrzymałościowe, w tym ultramaratończyków, kolarzy i triatlonistów.
CZYTAJ WIĘCEJ

2.

AMD. Pierwszy elektroniczny implant oka
Rewolucyjny implant pozwala osobom, które utraciły wzrok, rozpoznawać litery, cyfry i całe słowa - otwierając drogę do zupełnie nowego sposobu widzenia świata.
CZYTAJ WIĘCEJ

3.

Im większe różnice między bogatymi a biednymi, tym większe szkody w mózgach dzieci
Przepaść między bogatymi a biednymi dosłownie odciska się w mózgach, wpływając na emocje, uwagę i zdrowie psychiczne dzieci - pokazują badania opublikowane w "Nature Mental Health".  Zmiany w rozwoju mózgu nie są tylko anatomiczną ciekawostką. Okazało się, że mniejsza objętość i powierzchnia kory mózgowej pośredniczyły w związku między nierównościami a problemami psychicznymi dzieci – od obniżonego nastroju po zaburzenia lękowe.
CZYTAJ WIĘCEJ

4.

Szczepionki mRNA przeciw COVID-19 mogą pomóc w walce z rakiem
Szczepionki mRNA wydają się zwiększać skuteczność immunoterapii w przypadku raka skóry i płuc - w nieoczekiwany sposób.
CZYTAJ WIĘCEJ

5.

Węże. Każdy jadowity wąż kąsa inaczej. Naukowcy po raz pierwszy pokazują różnice
Węże z rodziny zdradnicowatych podkradają się do ofiary i dźgają ją w stylu więziennym. Żmije zabijają z elegancją i klasą.
CZYTAJ WIĘCEJ

6.

Gady sikają kryształkami. Z czego się one składają?
Naukowcy badali kryształy moczu wydalane przez 20 gatunków gadów. W każdym z nich znaleziono kuleczki kwasu moczowego. Pomoże to lepiej zrozumieć fizjologiczną rolę kwasu moczowego u ludzi.
CZYTAJ WIĘCEJ

7.

Napoleon. Jego armii uchodzącej spod Moskwy nie dobił tyfus - twierdzą naukowcy
Kluczowa w wyniszczeniu wycofujących się żołnierzy Napoleona okazała się nie bakteria Rickettsia prowazekii, wywołująca tyfus plamisty, ale dwa inne mikroby - pokazują badania szczątków cesarskich żołnierzy.
CZYTAJ WIĘCEJ